Jörn Behage

Dat ieder mens zijn eigen capaciteiten heeft en daardoor uniek te noemen is blijkt wel weer uit dit uitzonderlijk verhaal van revolutionair Jörn Behage, welke aanschoof aan mijn eetkamertafel voor een niet alledaags verhaal over zijn leven.

Opgegroeid tot zijn 23ste levensjaar in Paraguay, Vader oorspronkelijk uit Zeeland was tijdens een reis met einddoel Canada in Paraguay gebleven waar hij zijn moeder leerde kennen.
Moeder kam van oorsprong uit Argentinië maar haar ouders kwamen uit Noordrijn-Westfalen. Inmiddels zijn beide ouders overleden.
De ouders van zijn moeder zijn in 1922 tijdens de recessie naar Zuid Amerika vertrokken, ze hadden overigens geen enkele relatie tot het nazisme.

Jorn begint te vertellen:

“Zelf zat ik op een gymnasium een 2 talige school met Duits en Spaans in mijn pakket. Na afronden hiervan ben ik gaan werken bij een bank. Het was een zorgeloos luxueus leven in de ontdekkingsfase van mijn leven.
In 1984 vertrok ik naar Nederland in verband met aanvragen van een Nederlandse nationaliteit en ging studeren aan de Rietveld academie. Mijn eerste jaar had ik als hoofdvak fotografie, daarnaast mocht ik aan de andere vakken proeven, soort snuffelstage.
Na mijn eerste jaar ging ik mij specialiseren in industriële vormgeving. Dit ronde ik af in 4 jaar tijd. Vervolgens ben ik mij gaan specialiseren in Eco-design, om het milieu zo min mogelijk te belasten. In 1991 heb ik bij B.A.U.M. in Hamburg gewerkt aan de implementatie van het ‘Grüne Punkt’ keurmerk. Die kennis heeft mij in die tijd een grote voorsprong gegeven en deuren geopend.

Vervolgens ben ik in Delft gaan werken als onderzoeker bij het ingenieursbureau Van Holsteijn en Kemna, waar ik me bezig hield met levenscyclus analyses van producten. Aan de hand van een NEFIT CV ketel met ongeveer 3000 onderdelen deed ik onderzoek naar hoeveel energie is verbruikt om elk onderdeel te fabriceren, hoeveel grondstoffen waren nodig en hoeveel afval blijft over. Ook de gebruiksfase is becijfert.

In 1992 begon ik samen met 2 compagnons het eerste 100% Eco-design bureau in Nederland genaamd KIEM. Hier behaalde we veel succes mee. Zo werden we ingehuurd door Volvo in Göteborg, Zweden om de interieurs van de auto’s te voorzien van Eco materialen.
Daarnaast werkte ik voor de Verengde Naties in India waar ik composiet materialen ontwikkelde van jute voor de bouw. Het werd goed betaald, maar de rechten gingen wel naar de opdrachtgever. Die technologie wordt overigens nu nog toegepast.

In 1996 had ik gedurende “Scanning 1996” mijn eerste expositie in het Stedelijk Museum over mijn werk over de esthetische kwaliteiten van biopolymeren en biocomposieten. Hieruit voortvloeiend heb ik Proterra opgericht en in Wageningen gevestigd. In die tijd ben ik verschillende samenwerkingen aangegaan, onder anderen met de universiteit van Wageningen voor het bevorderen van bio-materialen in producten. Te denken valt aan landbouwfolie, tomatenklipjes, plantenlabels, bindtouw, wegwerpservice, enz.
Het was een leuke periode door vanuit een eindproduct te denken naar materiaaleigenschappen en vandaar uit weer vooruit denken om eindproduct te realiseren.
In die periode schreef ik veel artikelen over mijn vakgebied voor vakbladen en boeken en stond op menig podium in binnen en buitenland lezingen te houden.

Toen ik Proterra eenmaal verkocht heb, heb ik Live and Play opgericht.
We ontwikkelden meubilair voor kinderen waarmee zij konden leven (wonen) en spelen, met als gevolg in 2002 mocht ik mijn producten wederom in het Stedelijk Museum tentoonstellen. Deze keer tijdens de tentoonstelling “Design for children”.
Wij hebben toen naar 12 landen geëxporteerd en in 2004 heb ik ook dat bedrijf verkocht. In deze periode woonde ik in Doorn en had voor mijzelf even een rustperiode ingelast. Hield me bezig met tuinieren en de opvoeding van mijn kinderen. Productontwikkeling was op een laag pitje.

In 2008 ben ik naar Kerkrade verhuisd. Werkte een periode in Duitsland voor het ontwikkelen van speeltoestellen. Niet bepaald een uitdaging voor mij, maar goed, de schoorsteen moest wel blijven roken.

Werd ziek, kanker, een uitwendige tumor bij mijn oor, welke operatief werd verwijderd. Hierdoor mis ik sindsdien een stuk van mijn schedel. Dit blijft zo zodat men het jaarlijks wel kan blijven monitoren. Inmiddels ben ik woonachtig in Maastricht. De plaats waar ik altijd al had willen wonen sinds ik in Limburg woon. Het bourgondische stukje buitenland in Nederland noem ik het zelf.
Zoals bij veel mensen die iets ingrijpend meemaken in hun leven komt er een omzwaai in hun leven, zo ook bij mij en de nieuwe Jörn was geboren.

Terwijl ik op mijn fiets zat, kreeg ik het idee om de uitputting van grondstoffen tegen te gaan: ‘Als materialen uit moleculen bestaan is er dan een mogelijkheid dat ik van slechts één grondstof producten kan ontwikkelen die volledig recyclebaar zijn? Kortom producten ontwikkelen gebaseerd op een reversibele polymeer. Reversibel betekend dat het verkregen polymeer in de recyclingfase teruggebracht kan worden tot het uitgangsmateriaal, een monomeer. Hiermee kan weer nieuw materiaal opgebouwd worden. Een soort eindeloze stroom van moleculen.
Zolang het materiaal maar uit een en dezelfde molecuul bestaat, zeg maar een soort Lego steentjes waarmee je kunt opbouwen en weer afbreken om daarna weer iets nieuws te maken, betekend dat het eindproduct weer teruggebracht kan worden tot het oorspronkelijke molecuul om vervolgens een andere vorm aan te nemen, waardoor er geen afval ontstaat dat verbrand moet worden en wij de uitputting van de aarde tegen kunnen gaan.’ Dat was mijn uitgangspunt om verder te gaan ontwikkelen en uit te werken. Bij Brightlands Chemelot Campus hebben we hier onder de radar het concept verder uitgewerkt. Door een hybride materiaal te ontwikkelen bestaande uit twee componenten met verschillende smelttemperaturen, ontstaan er materialen die stevig genoeg zijn om in talloze producten toegepast te kunnen worden. De hoogsmeltende component zorg voor de stevigheid en de laagsmeltende component voor de verbinding.
Dit hele proces betekend een energiebesparing van maar liefst 90 procent ten opzichte van uit olie gefabriceerde plastics. Inmiddels heb ik dit concept vastgelegd en het fundament voor een nieuw bedrijf gelegd, waardoor ik het nu stap voor stap naar buiten kan brengen.
Ik heb het technische stukje hier heel summier in de kern verteld, je begrijpt natuurlijk wel dat het vaktechnisch een stuk complexer is, maar dat is voor later. Belangrijk is, dat steeds meer mensen gaan begrijpen dat het mogelijk is – te beginnen bij de eerste 1000 “ambassadeurs” die dit verhaal verder willen vertellen. En die groep groeit met de dag.
Het doel is om een volledig interieur te ontwikkelen variërend van handdoek tot stoelen lampen enz. welke op leasebasis worden aangeboden waarbij ik de eigenaar blijf van de moleculen. De initiële kosten zijn te overzien maar de geschatte investering op termijn ligt uiteindelijk rond de € 200 miljoen, maar dat is een te nemen horde. Investeerders hebben zich reeds gemeld voor deze revolutionaire ontwikkeling.

Inmiddels heb ik ook een compagnon gevonden die de kennis en het netwerk heeft om de productie hiervan vorm te geven, een oud directeur van DSM nam ontslag en besloot met mij dit verder vorm te gaan geven. Samen vormen we dan ook een goed team, zie het maar als de twee componenten van een biocomposiet die elkaar verstevigen zoals het materiaal van mijn eindproducten.

We hebben al een paar prototypes ontwikkeld, zo komt er in het stadhuis van Maastricht een vloerkleed te liggen die op basis van dit principe is gefabriceerd. Voor ons is het tevens een pilot om te kijken naar de gebruiksfase, er lopen toch heel wat mensen overheen.

In Engeland hebben we inmiddels al een kano in ontwikkeling genomen als test voor toekomstige sportartikelen. In Nederland gaan we beginnen met hotels en vakantieparken voorzien van onze producten, later zal het ook voor de gewone consument aangeboden worden als er voldoende productie volumen aanwezig is en de productiekosten lager worden. Het potentieel is er en met dit volledig circulair concept kunnen wij de concurrentie met de huidige eindige materialen uiteindelijk aan.

Om het milieu te ontlasten gaan we uit van een grondstof die binnen een jaar groeit en daarna klaar is om verder verwerk te worden, niet zoals hout of bamboe die jaren nodig hebben om te groeien of herstellen nadat ze gekapt zijn.
De aarde hebben we altijd uitgeput door grondstoffen te onttrekken, met dit systeem is dat voor heel veel producten voltooit verleden tijd.
Bijkomstigheid is, dat elk product van ons wordt voorzien van ons bedrijfslogo, ons keurmerk, waar een onzichtbare QR code zit verwerkt. Met behulp van een ontwikkelde app op je smartphone kan men het product scannen en achterhalen welke grondstof gebruikt is, plaats van herkomst, maar ook hoe oud het product is wat je ziet, kortom een transparante communicatie over het product. De QR code komt tevens ook weer van pas op moment het product wordt gerecycled. Alle relevante data is immers hierin verwerkt.

Mocht uiteindelijk een product niet meer te gebruiken zijn, denk aan breuk of slijtage, dan kunnen we het product weer terug brengen naar de oorspronkelijke moleculen en het materiaal weer opnieuw produceren of gebruiken als uitgangspunt voor de ontwikkeling van een ander materiaal.
Enige restafval dat er ontstaat in het recycleproces zijn de kleurstoffen en additieven (slechts 3 procent). Dat is voor later zorg maar zal dan wel de nodige aandacht krijgen.
Ons bedrijf gaat de naam ARAPAHA krijgen, hetgeen bij de Guaraní indianen in Zuid-Amerika het woord is voor: “De wereld zover je kunt zien”.
We zetten met dit bedrijf een volledig ecosysteem op de markt dat bijdraagt aan een betere toekomst voor onze planeet. Als we de blauwdruk klaar hebben en het werkt naar wens, gaan we het in andere regio’s/landen uitrollen waarbij gebruik wordt gemaakt van de lokale grondstoffen en productiefaciliteiten. Hoe deze basis zich verder gaat ontwikkelen qua producten is iets wat mijn brein nog niet kan bevatten, maar dat de mogelijkheden nagenoeg onbeperkt zijn mag duidelijk zijn.”

Jörn mag ik je bedanken voor je tijd die je met mij wilde delen om dit prachtige verhaal in onze netwerken te verspreiden. Voel me dankbaar en erg vereert jou te mogen ontmoeten als pionier voor een schoner milieu en je bijdrage aan de leefbaarheid op onze kostbare planeet waarbij een molecuul een wereld van verschil gaat maken. Chapeau!